Wat is een Phono voorversterker precies?

Een RIAA- of phono voorversterker is een apparaat dat speciaal voor vinyl is ontworpen.

Deze voorversterker wordt tussen de platenspeler en de receiver geplaatst en vervolgens op de versterker aangesloten op een andere analoge lijningang, zoals de cd- of tape-ingang.

Het muzieksignaal dat uit een element komt, wordt versterkt en ge-equalised, zodat het precies op de juiste manier wordt verwerkt en als lijnsignaal naar de audioversterker doorgestuurd kan worden. Het versterkt ook het zwakke signaal dat de naald van een platenspeler oppikt van het vinyl. Daarnaast worden de lage en hoge tonen in balans gebracht.

De voorversterkers zijn gebaseerd op de RIAA-standaard, die door de Recording Industry Assosiation of America is vastgesteld en in de jaren ’50 van de vorige eeuw is bedacht. Deze standaard bepaalt hoe vinylplaten worden gesneden en afgespeeld en wat de juiste kwaliteit is. Het doel daarvan was om langere speeltijden per kant mogelijk te maken, de geluidskwaliteit van platen te verbeteren en de groeven voor de naald zo ‘zuiver’ mogelijk te houden.

Tijdens het proces worden de bassen met 20 dB verzwakt en de hoge tonen met 20 dB versterkt. Lage tonen hebben een grotere golflengte dan hoge tonen en hebben daarom meer ruimte nodig. Door deze werkwijze werd dat verkleind en paste er veel meer muziek op een plaat. Een ander voordeel is dat de naald het geluid makkelijker kan registreren. Met een phono-voorversterker wordt dit weer omgedraaid: de bassen worden met 20 dB verhoogd terwijl de hoge tonen met 20 dB worden verminderd. Het signaal wordt daarna in zijn geheel versterkt en op het zogenaamde line-niveau doorgestuurd naar een versterker, DJ-mixer of actieve speakers.

De voordelen van een Phono voorversterker

Een goede phono voorversterker is voor iedere vinylliefhebber onmisbaar omdat deze ervoor zorgt dat de muziek klinkt zoals het is bedoeld.

Halverwege de vorige eeuw was een platenspeler of pick-up standaard met een phono voorversterker uitgerust. Voor het afspelen van CD’s was deze functie niet nodig, en werd daarom niet langer als standaard in platenspelers ingebouwd. Met de komst van de Cd’s en Cd-spelers waren

fabrikanten toen van mening dat de platenspeler achterhaald zou zijn. Deze voorspelling is niet uitgekomen en het vinyl heeft een ware comeback gemaakt. Door het aankoppelen van een losse voorversterker aan je platenspeler die geen geïntegreerde versterker heeft, kan dit probleem eenvoudig worden opgelost.

Zonder phono voorversterker is het weergegeven geluid heel klein en daardoor veel te zwak. De fijne spanningen die vanaf de naald en het element van de platenspeler worden omgezet naar de juiste standaard spanning die voor inputs op de versterker geldt.

Als je een platenspeler hebt zonder een ingebouwde voorversterker, dan is een speciale phono ingang nodig om de phono voorversterker aan te kunnen sluiten.

De meeste RIAA-voorversterkers met een geïntegreerde phono-ingang zijn voorzien van een geaarde aansluiting. Door de aarding van de draaitafel op de versterker aan te sluiten, heeft het geluidssignaal geen last van externe ruis. Vinylplaten zijn daar namelijk erg gevoelig voor.

Sommige draaitafels hebben een aparte aansluiting voor de aarde (GND, ground of earth). Door het aansluiten van een stroomkabel voorkom je heel veel storingsproblemen.

Een ander groot voordeel van een phono voorversterker is dat die het geluid in veel gevallen zelfs verbetert.

Phono voorversterkers zijn er in verschillende uitvoeringen

Er zijn veel verschillende modellen verkrijgbaar, die variëren in kwaliteit grootte en functies. Deze opties bepalen mede de prijs. Voor de beste kwaliteit in geluid is een exemplaar met buizen over het algemeen de beste keuze.

Er zijn ook apparaten die met een USB-uitgang zijn uitgerust. Hierdoor is het mogelijk de muziek te digitaliseren en op je computer op te slaan.

Het is erg belangrijk om te weten met wat voor element je je muziek wilt gaan afspelen, een MM of een MC element. Deze beide hebben namelijk een andere frequentie. Voor een MM element zullen de meeste phono voorversterkers voldoen. Wanneer je met een MC element wilt spelen kun je kiezen voor een voorversterker die geschikt is voor MC. Vaak zijn MC phono voorversterkers ook geschikt voor MM elementen en wanneer hij met beide type elementen werkt kun je uiteindelijk nog alle kanten op.

Hier moet je op letten als je een Phono voorversterker koopt

Een platenspeler werkt met een naald, het element dat de trilling weergeeft. Hierin zijn twee types, het MM- of MC-element. Bij het MM-element (Moving Magnet), dat het meest voorkomt, beweegt de magneet met de plaat mee. Bij het MC-element (Moving Coil) is de naald verbonden met twee kleine spoelen die bewegen in een magnetisch veld. Deze twee elementen hebben een andere uitgangsspanning en dus een ander volume. Voor een versterker maakt dat wel verschil uit. De MM heeft minder versterking nodig dan een MC. Om het signaal van een MC-element uit te lezen, is daarom een MM/MC schakelaar nodig. Let voor je aankoop dus goed op of beide opties mogelijk zijn.

Bij een phono voorversterker is de aansluiting vanuit de platenspeler naar de versterker meestal een RCA, ofwel een tulpaansluiting. Ook op de meest gangbare versterker, mixer en actieve speaker is deze aansluiting aanwezig. Het is wel belangrijk om erop te letten of beide apparaten qua aansluiting bij elkaar passen, ofwel impedantie van de uitgang van het element en de ingang van de RIAA hebben. De verhouding tussen de elektrische weerstand van de twee apparaten moet correct zijn, zodat het signaal goed wordt doorgestuurd. Bij sommige voorversterkers kun je dit instellen, maar bij andere nemen is vaak gekozen voor een tussenoplossing.